سقف وافل بهترین گزینه برای استفاده در ساختمان هایی با دهانه های بزرگ و وسیع است. امروزه بسیاری از سازندگان و مهندسان استفاده از این سقف را به جای استفاده از دال بتنی معمولی در هر پروژه ای پیشنهاد می کنند. ضخامت دال وافل بسیار کمتر از دال معمولی است و میلگرد در عمق بیشتری استفاده می شود. سطح بالایی این سقف بسیار نازک است و به صورت خطوط شبکه ای عمودی چیده شده است. به طور کلی سقف وافل در سالن های سینما، ایستگاه های قطار، اتاق های کنفرانس، فرودگاه ها و در سازه هایی که نمی توان از چندین ستون استفاده کرد استفاده می شود. برای اجرای سقف وافل از میلگرد و بتن استفاده می شود. به همین علت، هزینه میلگرد و سایر مواد مصرفی در هزینه پروژه لحاظ می شود در ادامه این نوشتار از آشیان پی به بررسی سقف وافل و مزایا و معایب آن می پردازیم.
سقف وافل چیست؟
سقف وافل (Waffle Slab) سازه ای جدید و مدرن است که اغلب برای ساخت سقف های بلند (معمولاً بیش از 12 متر ارتفاع) استفاده می شود. وافل از بتن مسلح ساخته شده و دارای ظاهر شبکه ای و پنجره ای شکل است. سقف های وافل اغلب در جاهایی استفاده می شود که وزن زیادی روی سقف وجود ندارد و معمولاً سقف مسطح است. این سقف‌ها معمولاً از یک سری قالب‌های مربعی توخالی یا قالب‌های مستطیلی ساخته شده از پلاستیک، فلز یا فوم استفاده می‌کنند که در هنگام ریختن بتن روی آنها قرار می‌گیرند. پس از سفت شدن بتن، قالب ها برداشته می شوند و ساختاری شبکه مانند با خانه های توخالی باقی می ماند. همان طور که در مقدمه هم گفته شد این نوع سقف ها از این نوع سقف ها در ساختمان های بزرگ مانند فرودگاه ها، ایستگاه های مترو، سالن های نمایشگاهی و غیره استفاده می شود.
ویژگی‌های سقف وافل
- عایق صدا و حرارت
- کنترل ارتعاشات سقف
- امکان برداشتن سقف کاذب
- سهولت در اجرای تاسیسات
- استفاده بهینه از متریال مصرفی
- استحکام بالا در برابر بارهای مرده و زنده
- قابلیت حذف ستون های مزاحم و تیرهای میانی
- ضخامت کمتری نسبت به سایر سیستم های سقف
- سرعت بالا به دلیل سهولت قالب گیری، آرماتوربندی و بتن ریزی
مراحل اجرای سقف وافل
اجرای این نوع سازه شامل مراحل مختلفی می باشد که در ادامه به آنها می پردازیم.
– زیرسازی: در این مرحله با نصب جک و استفاده از لوله یا قوطی اسکلت ساختمان ساخته شده و شرایط برای نصب قالب وافل فراهم می شود. مهندسان و پیمانکاران به این مرحله شاسی کشی نیز می گویند.
– چیدن قالب های وافل: طبق نقشه سازه، قالب روی قوطی قرار می گیرد و پس از چیدن قالب، عملیات میلگردگذاری و آرماتور بندی انجام می شود.
– بتن ریزی: طبق آیین نامه اجرایی سازه و پس از کنترل نهایی، بتن ریزی سقف انجام می شود.
– قالب برداری از سقف: پس از سپری شدن زمان مورد نظر و سفت شدن بتن، قالب ها از سازه خارج می شوند. مراقب باشید در این مرحله به قالب ها آسیب نرسانید. گاهی از روغن گیاهی برای جداسازی بهتر قالب استفاده می شود.
– نازک کاری: این قسمت آخرین مرحله است. در برخی سازه ها برای افزایش زیبایی از تزئینات مختلفی مانند سقف کاذب استفاده می شود. البته برخی مهندسان از همان سازه ها به عنوان نمای نهایی استفاده می کنند و با نورپردازی های متفاوت جلوه زیبایی می دهند.
انواع سقف وافل کدامند؟
سقف وافل یک طرفه
این نوع سقف بیشتر برای دهانه های کوتاه مورد استفاده قرار می گیرد و قالب های به کار رفته در این نوع سقف ها به شکل مستطیل هایی است که به صورت دال های یک طرفه ساخته شده اند. از آنجایی که در این روش میلگرد فقط در یک جهت نصب می شود، میزان میلگرد مصرفی نسبت به سقف های دو طرفه کاهش می یابد و مقرون به صرفه تر است.
سقف وافل دو طرفه
از این نوع سقف در ساختمان های دهانه بلند بیشتر استفاده می شود. قالب های مورد استفاده در این روش، شکل های مربعی هستند که به صورت دال دوطرفه عمل می کند. میلگردهای تقویت کننده در دو جهت عمودی بسته می شوند، البته مصرف میلگرد با این روش بیشتر و هزینه آن در مقایسه با سقف وافل یک طرفه بیشتر است. اما در نهایت مقاومت، استحکام و ایمنی بیشتری نسبت به سقف وافل یک طرفه دارد.
مزایا و معایب سقف وافل
سقف وافل دارای مزایا و معایبی است که برای اجرای این نوع سقف در پروژه خود باید در نظر بگیرید.
مزایا سقف وافل
- سقف وافل برای دال هایی با دهانه های بزرگ تا 16 متر قابل استفاده است.
- ظرفیت باربری سقف وافل بیشتر از سایر دال های بتنی رایج است.
- سقف های وافل ثبات ساختاری خوبی را همراه با ظاهری زیبا ارائه می دهند. بنابراین برای سازه های بزرگ مانند فرودگاه ها، بیمارستان ها، مساجد و دانشگاه ها گزینه مناسبی هستند.
- دال های بتنی وافل به دلیل آرماتوربندی دو طرفه قابلیت کنترل ارتعاش خوبی دارند. بنابراین با اعمال این نوع سقف، ارتعاشات ناشی از حرکت افراد برای ساختمان های عمومی بزرگ کنترل می شود.
- پانل های سقف وافل سبک وزن هستند و به بتن کمتری نیاز دارند، بنابراین مقرون به صرفه در نظر گرفته می شوند.
- ساخت دال وافل به 30% بتن کمتر و 20% آرماتور کمتر نیاز دارد.
- ساخت دال وافل با نظارت خوب، آسان و سریع انجام می گردد.
- مقدار بتن و فولاد مورد نیاز در سقف وافل کم است، بنابراین قالب های سبک وزن برای دال وافل کافی است.
معایب سقف وافل
- یکی از مشکلات سقف وافل، تامین قالب است؛
- ابزار لازم برای قالب بندی این نوع دال به دلیل نیاز به تعداد زیاد غلاف و برخی تجهیزات خاص بسیار گران است.
- ارتفاع سقف وافل از سقف معمولی بالاتر است. بنابراین تعداد انواع آن کاهش می یابد.
- فرآیند فرآوری و گیرش بتن مشکل بعدی است. کارهای انجام شده بر روی یک طرح وافل بدون نگهداری مناسب می تواند به دال آسیب برساند. ضمناً برای اجرای سقف وافل به متخصصین مجرب نیاز است.
- شرایط آب و هوایی و انتخاب اقلیم نیز چیزی است که باید هنگام انتخاب و استفاده از سقف وافل به آن توجه کنیم. این نوع سقف برای مناطق شیبدار مناسب نیست. در صورت وجود شیب، زمین باید با خاکبرداری یا خاکریز تسطیح شود. علاوه بر این سقف های وافل به دلیل وزن کم برای بادهای شدید مناسب نیستند.
