روان کننده ی بتن

روان کننده ی بتن یا کاهنده ی آب بتن یکی از افزودنی های بتن است که با رعایت اصول آيين نامه بتن ایران (آبا) تولید شده است . عملکرد این افزودنی در افزایش میزان روانی در یک مقدار ثابت آب و کاهش آب در یک میزان ثابت زوانی است . بطور کلی در برخی از روان کننده ها نحوه ی عملکرد این محصول بر پایه ی ایجاد بار الکتریکی همنام بین ذرات سیمان می باشد که منجر به کاهش پیوند بین ذرات و افزایش فاصله آنها از یکدیگر می شود . این واکنش در آخر منجر به افزایش روانی ماده می گردد . روان کننده ی بتن قابلیت استفاده در تبن های شکل پذیر و سخت را دارند . کارایی اصلی روان کننده ی بتن در بهبود خواص مخلوط بتن ، تولید بتن قابل پرداخت ، ایجاد سهولت در بتن ریزی قطعاتی که دارای حجم زیادی از آرماتور می باشند و در نهایت تولید یک بتن فوق روان می باشد .

روان کننده ی بتن چیست ؟

روان کننده ی بتن ۱۰ الی ۲۰ درصد از میزان مصرف آب می کاهد . بطورکلی می توان گفت روان ساز های بتنی با هدف کاهش آب و افزایش میزان عدد اسلامپ بتن که سبب روان شدگی بتن با حفظ ویژگی و خواص بتن می گردد ، مورد استفاده واقع می گردد . در واقع نحوه ی عملکرد روان ساز های بتن به گونه ای است که با کاهش میروهای بتن ذره ای در خمیر بتن سازه بدون ایجاد اثرات منفی بر نیروی کششی سطحی آب ، میزان روانی خمیر سیمان را کاهش می دهد . البته استفاده از مقادیر زیادی روان ساز بتن بیش از میزان مورد نیاز ماهیت بتن را دچار تغییرات نامطلوبی نظیر جداشدگی و کندگیری می کند و با آب انداختن بتن سبب بروز پدیده واپاشیدگی بتن می گردد علاوه بر این احتمال ایجاد حباب هوا در بتن یکی از مشکلاتی است که حین استفاده از روان سازه های بتن باید مورد توجه واقع شود . لذا ضروری است پیش از مصرف روان ساز های بتن حتما با کارشناسان تولید کننده و مهندسین متخصص مشورت شود که در بعضی موارد با انجام نمونه های آزمایشی می توان از میزان دقیق روان ساز مورد نیاز بتن اطمینان حاصل کرد . ماهیت روان ساز های بتن از جنس مواد آلی است که ممکن است تا حدی باعث گیرش کند در بتن شود که برای رفع این مشکل می توان مقدار کمی از افزودنی های تسریع کننده به ترکیبات افزود . انواع روان ساز های بتن بر پایه ی لینگوسولفات ، نفتالین و پلی کربوکسیلات به شرح زیر است :

1. فوق روان کننده ی معمولی
2. فوق روان کننده ی زودگیر
3. فوق روان کننده ی دیرگیر

مزایای روان ساز بتن

1. افزایش میزان روانی بتن و مقدار اسلامپ
2. بهبود مقاومت فشاری بتن
3. کاهش میزان آب و عیار سیمان
4. ایجاد سهولت بیشتر در پمپاژ بتن
5. امکان افزودن روان ساز بتن در قالب نازک و حجم بالای میلگرد
6. امکان استفاده از روان ساز بتن به همراه سنگدانه های نامناسب در ترکیب بتن

روان کننده ی بتن کندگیر کننده : افزودنی روان کندگیر کننده ی بتن بطور کلی باعث به تاخیر افتادن گیرش نهایی بتن و در بیشتر موارد گیرش اولیه نیز می شود . روان کننده های بتنی که بر پایه ی لیگنین هستند سبب ایجاد تاخیر در گیرش لحظه ای بتن خواهد شد و افزودنی بر پایه ی شکر نتیجه ی برعکس آنرا خواهد داشت به بیان دیگر باعث افزایش سرعت در گیرش آنی می شود . برای اطلاع از میزان مصرف صحیح این محصولات حتما باید با شرکت های تولید کننده مشورت کرد .

رعایت برخی نکات در بحث روان کننده ها ضروری است از جمله توجه به این مسئله که زمان گیرش خمیر سیمان بطور کلی کندتر از گیرش بتن است و برای تاثیر بر گیرش خمیر سیمان نیازی به استفاده از روان کننده به مقدار زیاد نمی باشد و درصد کمتری از این محصول برای دست یابی به نتیجه ی مورد نظر کفایت می کند .

روان کننده ی بتن معمولی : افزودنی روان کننده ی بتن حاوی ترکیباتی هستند که سبب افزایش سرعت پروسه ی هیدراتاسیون سیمان می شود بعلاوه قادر است از تاثیر دیر کنندگی که در ماهیت درونی افزودنی های روان کننده موجود است بکاهد . زمان گیرش بتن حاوی روان کننده ی بتن ۱/۵+ ساعت نسبت به بتن می باشد که فاقد این ماده است .

روان کننده های تندگیر : روان کننده های تندگیر کننده چهت کاهش اثر کندگیری که در ماهیت روان کننده ها وجود دارد ، تولید شده است . لذا این روان کننده ها حاوی مقدار زودگیر می باشند البته سرعت میزان گیرش بستگی به شرایط و دمای محیط ،‌ نوع بتن و همچنین نوع افزودنی دارد . غالبا از روان کننده ی بتن که دارای تندگیر کننده است برای بتن ریزی در هوای سرد استفاده می شود . همچنین می توان از این روان کننده ها در ساخت قطعات پیش ساخته ، کانال ها ،‌ پوشش تونل و … استفاده کرد که در چنین شرایطی قالب های بتن بعد از ۱ روز می توانند جدا شوند و میزان سختی ابتدایی بتن از اهمیت بالایی برخودار است .

علت استفاده از روان کننده بتن

میزان مقاومت بتن نسبت معکوسی به میزان آب بکار رفته در طرح اختلاط بتن دارد در واقع برای داشتن بتنی با مقاومت بیشتر ضروری است آب کمتری در مخلوط بتن مصرف شود و از طرف این مسئله سبب ایجاد چالش در کار کردن با بتن می شود لذا استفاده از روان کننده ی بتن به منظور دستیابی به بتنی با مقاومت و کارایی بالا ضروری است. روان کننده های بتن نقش کاهنده ی آب در بتن را ایفا می کنند و به این طریق بسیاری از خصوصیات بتن را بهبود می بخشند چرا که بسیاری از خصوصیات مهم بین که نقش پررنگی در کیفیت نهایی آن ایفا می کند تحت تاثیر نسبت های بکار رفته در این ماده است. هنگام استفاده از روان کننده ی بتن در طرح اختلاط این ماده سیمان به چگالی بالاتری خواهد رسید و کیفیت خمیر سیمان افزایش خواهد یافت. استفاده از روان کننده ی بتن و افزایش کیفیت خمیر سیمان منجر به افزایش مقاومت فشاری، خمشی و کاهش میزان نفوذپذیری ساختار بتن خواهد شد. لازم بذکر است استفاده از روان کننده های بتن نه تنها هیچ خللی در انجام کامل هیدراتاسیون بتن ایجاد نمی کند بلکه سبب افزایش کارایی بتن و ایجاد ساختاری یکپارچه در آن نیز می شود.

نحوه ی استفاده از روان کننده ی بتن

برای کاهش مقدار آب در بتن با حفظ خواص آن از روان کننده ی بتن استفاده می شود. مقدار مصرف روان کننده در بتن عموما ۱ الی ۲ درصد وزن سیمان پیشنهاد می شود و مصرف آن بیش از این مقدار باعث بروز مشکلاتی در بتن خواهد شد. برای افزایش کارایی بتن مقدار ۱ الی ۳ لیتر در مکعب از روان کننده در بتن استفاده می شود در صورتیکه که نیازمند کاهش مقدار بیشتری از آب باشید می توان دوز بیشتری از آن را تا حدود ۲۰ لیتر در هر مترمکعب از آن استفاده کنید. البته مقدار دقیق روان کننده ی مورد نیاز در هر بتن متفاوت است که این مقدار را از طریق آزمایش می توانید بدست بیاورید.

مزایا و معایب روان کننده ی بتن

روان کننده ی بتن نیز همانند سایر افزودنی های بتن مزایا و معایبی دارد. در ادامه به برخی از مزایا و معایب استفاده از روان کننده ی بتن اشاره می کنیم:

۱)برقرای سهولت بیشتر در بتن ریزی از طریق افزایش کارایی بتن

۲)روان کننده ها تاثیر زیادی در بهبود میزان کیفیت بتن و خواص آن خواهند داشت.

۳)جهت کاهش نسبت آب به سیمان یا کاهش محتوای سیمان از روان کننده ها استفاده می شود.

۴)استفاده از روان کننده ی بتن از طریق افزایش چگالی خمیر بتن سبب بهبود مقاومت و پایداری بتن می شود.

۵)بهبود سطح عملکرد بتن در شرایط به خصوص از طریق افزایش میزان کارایی آن بوسیله ی روان کننده ی بتن.

۶)استفاده از روان کننده ی بتن منجر به افزایش سختی ابتدایی بتن (۵۰ الی ۷۵٪) شود.